Naŭa leciono
La parencoj de la familio
Karlo kaj Jozefo estas fratoj, Maria kaj Paŭlino estas fratinoj. Karlo, Jozefo, Maria kaj Paŭlino estas gefratoj. Sinjoro Čech estas ilia patro, sinjorino Čechová estas ilia patrino. Sinjoro Čech kaj sinjorino Čechová estas la gepatroj de la kvin gefratoj. Gesinjoroj Čech, tio estas sinjoro Čech kaj sinjorino Čechová, kaj iliaj kvar gefiloj estas familio. La patro de sinjoro Čech ankoraŭ vivas. Li estas la avo de Karlo kaj de liaj gefratoj. La edzino de la avo, do la avino de Karlo kaj liaj gefratoj, ne vivas plu. Ŝi mortis jam. Avo Petro, kies edzino jam mortis, estas vidvo. Li estas tre bona viro. Li estas tre sana, neniam li estis malsana. La gepatroj de la patrino, do la geavoj de Karlo kaj de liaj gefratoj, ankoraŭ vivas. Karlo kaj Jozefo estas iliaj nepoj, Maria kaj Paŭlino estas iliaj nepinoj. La kvar gefratoj estas iliaj genepoj.
Paŭlino havas tri infanojn: unu malgrandan knabeton, Peĉjon, kaj du kanbinojn. Peĉjo estas pranepo de la patro de sinjoro Čech, la du knabinoj, Eva kaj Anna, estas liaj pranepinoj. La patro de sinjorino Čechová estas ilia praavo, la patrino de sinjorino Čechová estas ilia praavino. La praavo kaj la praavino estas prageavoj.
Sinjoro Čech havas unu fraton kaj unu fratinon. La frato de sinjoro Čech estas la onklo de la kvar gefratoj, Karlo kaj Jozefo estas iliaj nevoj, Maria kaj Paŭlino estas iliaj nevinoj. La fratino de la patro, onklino Růžena, kies edzo mortis antaŭ du jaroj, estas vidvino. La filo de onklino Růžena estas kuzo de Karlo, ŝiaj filinoj estas liaj kuzinoj. La frato de la patro, onklo Prokop, kiu neniam havis edzinon, estas fraŭlo.
Fraŭlo Prokop, la frato de la patro, estas bofrato de sinjorino Čechová. La vidvino Růžena, la fratino de la patro, estas bofratino de sinjorino Čechová. La gefratoj de sinjorino Čechová estas bofratoj de sinjoro Čech. La patro de sinjoro Čech estas la bopatro de sinjorino Čechová, ŝi estas lia bofilino. La gepatroj de sinjorino Čechová estas la bogepatroj de sinjoro Čech, li estas ilia bofilo.
Jen, vi nun konas la tutan familion de gesinjoroj Čech kaj ĉiujn iliajn geparencojn.
Novaj vortoj - Nová slova
|
|
|---|---|
| anstataŭ | namísto |
| avo | děd |
| devo | povinnost |
| do | tedy |
| eduki | vychovávat |
| edzo | manžel |
| enhavi | obsahovat |
| erari | mýlit se |
| facila | snadný |
| forgesi | zapomenout |
| fraŭlo | svobodný muž |
| fundamento | základ |
| knabeto | chlapeček |
| kompreni | rozumět |
| koni | znát |
| krom | kromě, mimo |
| kuzo | bratranec |
| morti | zemřít |
| nepo | vnuk |
| nevo | synovec |
| opinii | mínit |
| parenco | příbuzný |
| plu | dále, více |
| ne plu | již ne |
| li povus | mohl by |
| pravi | mít pravdu |
| esti prava | být v právu |
| rakonti | vyprávět |
| sana | zdravý |
| senco | smysl (čeho) |
| sinjoro | pán |
| studi | studovat |
| tamen | přece, nicméně |
| tasko | úkol |
| tuj | ihned |
| vidvo | vdovec |
| viro | muž |
| vivi | žít |
Gramatiko - Gramatika
-
Příjmení píšeme pravopisem příslušného jazyka: Th. Čejka (ĉeĥo), A. Grabowski (polo Polák), N. A. Borovko (ruso Rus), W. H. Trompeter (germano Němec), D-ro K. Kalocsay (hungaro Maďar), prof. J. E. Mayor (anglo Angličan), prof. D-ro E. Boirac (franco Francouz) estas famaj esperantistoj jsou slavní esperantisté.
-
Předpona ge- se používá k společnému označení nejméně dvou osob různého pohlaví: patro + patrino = gepatroj - rodiče;
frato(j) + fratino(j) = gefratoj - sourozenci;
amiko(j) + amikino(j) = geamikoj - přátelé a přítelkyně.Rimarkigo
U zvířat tato předpona označuje jeden pár: geĉevaloj - kůň a kobyla. -
Předpona bo- značí příbuzenstvo získané sňatkem: bopatro - tchán, bopatrino - tchyně; bofrato - švagr, bofratino - švagrová; bofilo - zeť, bofilino - snacha.
-
Předpona pra- má týž význam jako v češtině: praavo - pradědeček, pranepo - pravnuk, prahomo - pračlověk, pralingvo - prajazyk.
-
Zápor - V esperantské větě je zápor vždy jen jeden. V české větě může být i několik záporů: nemám jablko - mi ne havas pomon; nemám nic - mi havas nenion; nemám nikdy nic - mi neniam havas ion; on nikdy nikomu neudělá nic dobrého - li neniam faras al iu ion bonan.
-
Přivlastňovací zájmena končí na -a (jako jména přídavná) a tvoříme je ze zájmen osobních:
1. mi - mia já - můj ni - nia my - náš 2. vi - via ty - tvůj vi - via vy - váš 3. li - lia on - jeho ili - ilia oni - jejich ŝi - ŝia ona - její ony - jejich ĝi - ĝia ono - jeho ona - jejich
Ekzercoj - Cvičení
-
Z článku La parencoj de la familio vypište všechna slova s předponami ge- a bo- a přeložte je.
Montri la solvon - Ukázat řešení
Kaŝi la solvon - Skrýt řešení
gefratoj - sourozenci, gepatroj - rodiče, gesinjoroj - pán(i) a paní, gefiloj - syn(ové) a dcera (dcery), geavoj - prarodiče, genepoj - vnoučata, prageavoj - pradědeček a prababička, bofrato - švagr, bofratino - švagrová, bogefratoj - švagr a švagrová (švagři a švagrové), bopatro - tchán, bofilino - snacha, bogepatroj - tchán a tchyně, bofilo - zeť, geparencoj - příbuzní.
-
Popište svou rodinu.
Modelo: Mi havas patron. Li ankoraŭ vivas. Ankaŭ lia patro vivas. Lia patro estas mia avo atd. -
Odpovězte na otázky: Kio estas patro kaj patrino, onklo kaj onklino, kuzoj kaj kuzino, amikoj kaj amikinoj, lernantoj kaj lernantinoj? Kiu estas (estos) via bopatro? Kiu estas (estos) via bofratino? Kiu estas via avo? Kiu estas (estis) via praavino? Kiu estas (estos) via nevo?
Montri la solvon - Ukázat řešení
Kaŝi la solvon - Skrýt řešení
Patro kaj patrino estas gepatroj, onklo kaj onklino estas geonkloj, kuzoj kaj kuzino estas gekuzoj, amikoj kaj amikinoj estas geamikoj, lernantoj kaj lernantinoj estas gelernantoj. La patro de mia edz(in)o estas mia bopatro. La fratino de mia edz(in)o estas mia bofratino. La patro de mia patro aŭ de mia patrino estas mia avo. La avino de mia patro aŭ de mia patrino estis mia praavino. La filo de mia frato aŭ de mia fratino estas mia nevo.
-
Přeložte: Pepík se učí esperanto. Mirek se neučí esperanto. On se nic neučí. On se nikdy nic neučí. Eva dala Aničce jablko, Marie jí nedala nic. Marie nic neměla, nemohla jí nic dát. Aničko, slyšíš maminku? Ne, nikoho nevidím a nikoho neslyším.
Montri la solvon - Ukázat řešení
Kaŝi la solvon - Skrýt řešení
Joĉjo lernas Esperanton. Mirek ne lernas Esperanton. Li lernas nenion. Li neniam lernas ion. Eva donis al Anjo pomon. Maria donis al ŝi nenion. Maria havis nenion, ŝi ne povis doni al ŝi ion. Anjo, ĉu vi aŭdas panjon? Ne, mi neniun vidas kaj neniun aŭdas.
