Dek-kvina leciono
Malagrabla afero, kiu bone finiĝis
Mirko Dub estas amiko de Joĉjo. Ili estas samklasanoj kaj sidas en la sama benko. Mirko estas bona knabo, sed iom facilanima, kiel ni tuj vidos. Ili estas en la klaso kaj la instruisto ĝuste kontrolas la hejman taskon el matematiko.
Instruisto: Dub, montru al mi vian ekzercon!
Mirko (
ŝajnigas kelkan tempon, ke li serĉas sian kajeron,
poste li senkulpigas sin)
: Pardonu, sinjoro instruisto, mi forgesis
la kajeron hejme.
I.: Ĉu vi skribis la taskojn?
M.: Jes, la taskon mi skribis hieraŭ vespere, sed poste mi
forgesis meti la kajeron en la aktujon.
I.: Alportu la aktujon!
(Dub alportas la aktujon kaj metas
ĝin sur la tablon.)
Elprenu la librojn kaj la kajerojn!
(Dub laŭ ordono metas siajn lernilojn sur la tablon. La instruisto
prenas unu el la kajeroj en la manon kaj trankvile diras:)
Jen via matematika kajero! Montru al mi la ekzercon!
M.: Mi, sinjoro instruisto, mi, pardonu, sed mi ... ne skribis la
ekzercon ... (Hooo! La tuta klaso montras laŭte sian surprizon.)
I.: Mirko, honesta homo ne agas tiel. Donu al mi vian Personan
Notlibron!
(Li enskribas noton por la gepatroj de Dub kaj redonas
al li la Notlibron.)
Sidiĝu!
Mirko Dub, lia amiko Joĉjo kaj lia samklasanino Blanka survoje el la lernejo.
M.: Mil diabloj!
Malagrabla afero; sed de kie li sciis, ke mi ne skribis la ekzercon?
B.: Longjara praktiko, Miĉjo! Tion li "flaras"!
J.: Mirko, kiam li donis al vi la kajeron kaj diris: "Montru al
mi la taskon!" ĉu vi scias, ke vi unue paliĝis kaj poste verdiĝis kaj
fine ruĝiĝis?
M.: Mil diabloj, jes, mi sentis tion. Kaj kiam la patro tralegos
la noton, mi bluiĝos ...
B.: ...kaj poste vi flaviĝos...
J.: ...kaj je la fino vi fariĝos perfekta ĉielarko ... vi
ĉielarkiĝos ... tio estas fakto!
(Blanka kaj Joĉjo ridas, eĉ la
malfeliĉa Mirko - mil diabloj! - ridetas.)
Ĝis revido, Miĉjo!
M.: Ĝis revido, Joĉjo kaj Blanjo! Fartu bone!
La sekvantan tagon survoje en la lernejon.
J.: Saluton, Mirko!
M. (bonhumore): Saluton, Joĉjo!
J.: Ŝajnas, ke la kapo de via familio estis pardonema, via
vangokoloro estas tute normala; kion li "flustris" al vi?
M.: La noto igis lin unue kolera, kaj kiam li denove iĝis
trankvila, li diris: "Rakontu, kio okazis!" Mi do rakontis kaj rakontis
ĉion. Kiam mi silentiĝis, paĉjo serioziĝis kaj diris: "Vi estas
dek-ses-jara studento, do preskaŭ matura juna viro, sed vi kondutas
kiel ses-jara knabaĉo." Mi nur kapablis diri: "Jes, paĉjo, vi pravas."
Kaj poste paĉjo parolis jam kiel kutime.
J.: Kaj vi estas je unu sperto pli riĉa. Tio estas fakto.
M.: Dankon por tia sperto. Mil diabloj, neniam plu mi faros
tian stultaĵon! Nu, fino bona, ĉio bona.
Gazetanoncoj - Inzeráty v novinách
Mi deziras korespondi kun gekamaradoj ĉiulandaj kaj interŝanĝi ilustritajn gazetojn. Skribu al s-ro I.K.Samoĥin, Tomsk, Siberio, Rusio.
14- ĝis 40-jaraj gesamideanoj deziras korespondi pri diversaj temoj kaj interŝanĝi ilustritajn poŝtkartojn kun la tuta mondo. Esperanto-Grupo, Sofio, Bulgario
Korespondi kun la tuta mondo per leteroj kaj ilustritaj poŝtkartoj deziras: John Hartley, Liverpool, Britujo.
Japana mezlernejo deziras interŝanĝi leterojn, bildkartojn, poŝtmarkojn, fotojn, gazetojn, glumarkojn, alumetskatoletojn kaj tiel plu. Skribu al: Esperanto-Klubo, Tokio, Japanujo.
Inzeráty jsou sice původní, avšak staré a adresy jsou neúplné. Vhodné adresy pro korespondenci najdete v každém esperantském časopise.
Novaj vortoj - Nová slova
|
|
|---|---|
| afero | věc, záležitost |
| aktujo | aktovka, taška |
| alumeto | zápalka |
| animo | duše |
| anonci | oznámit |
| anonco | oznámení, inzerát |
| arko | oblouk |
| bildkarto | pohlednice |
| blua | modrý |
| bluiĝi | zmodrat |
| ĉielarkiĝi | zbarvit se jako duha |
| ĉielarko | duha |
| ĉielo | nebe |
| diablo | ďábel, čert |
| diversa | různý |
| facilanima | lehkomyslný |
| fariĝi | stát se |
| farti | mít se |
| fartu bone! | měj se dobře! |
| finiĝi | skončit |
| fino | konec |
| flustri | šeptat |
| ĝis (la) revido | na shledanou |
| honesta | čestný, poctivý |
| humoro | nálada |
| igi | dělat (něco nějakým) |
| iĝi | stát se (nějakým, něčím) |
| interŝanĝi | vyměnit |
| kajero | sešit |
| kapabla | schopný |
| karto | lístek |
| klaso | třída |
| konduti | chovat se |
| kontroli | kontrolovat |
| kulpo | vina |
| kutimi | být zvyklý |
| laŭ | podle |
| marko | známka |
| matura | zralý |
| noto | zde: poznámka |
| ordono | rozkaz |
| pardonema | milosrdný |
| Persona Notlibro | žákovská knížka |
| pliriĉiĝo | obohacení |
| poŝto | pošta |
| redoni | vrátit |
| riĉa | bohatý |
| sekvi | následovat |
| sekvo | následek |
| senkulpigi | omluvit |
| senti | cítit |
| serĉi | hledat |
| serioziĝi | zvážnět |
| sidiĝu | sedni, sedněte si |
| silenti | mlčet |
| silentiĝi | zmlknout |
| skatolo | krabice |
| sperta | zkušený |
| stulta | hloupý |
| stultaĵo | hloupost |
| surprizo | překvapení |
| survoje | cestou, na cestě |
| ŝajni | zdát se |
| ŝajnigi | předstírat |
| ŝanĝi | měnit |
| temo | téma |
| trankvila | klidný |
| vango | tvář, líce |
Gramatiko - Gramatika
-
Předpona re- znamená zpět, opět: doni dát, redoni vrátit, dát zpět; veni přijít, reveni vrátit se, přijít zpět; vidi vidět, revidi opět (se) vidět, shledat se; ĝis revido na viděnou, na shledanou. Samostatně se používají slova ree (opět) a reen (zpět).
-
Příponou -ig- tvoříme slovesa, jež znamenají dělat, přimět, způsobit, aby se uskutečnilo to, co vyjadřuje slovní základ: pura čistý, igi pura = purigi dělat čistým, čistit. Maria purigas al la patro la ĉapelon. Marie čistí otci klobouk.
ridi smát se, igi ridi = ridigi přimět někoho k smíchu, rozesmát. Jozefo ridigis la tutan familion. Josef rozesmál celou rodinu.
dormi spát, igi dormi - dormigi způsobit, aby někdo spal, uspat. Patrinoj de ĉiuj popoloj dormigas siajn infanojn per belaj kantoj. Matky všech národů uspávají své děti krásnými písněmi. -
Příponou -iĝ- tvoříme slovesa, jež znamenají změnu stavu, totiž stát se, stávat se takovým nebo tím, co vyjadřuje slovní základ: flava žlutý, iĝi flava = flaviĝi stávat se žlutým, žloutnout. Aŭtune piroj flaviĝas kaj maturiĝas. Na podzim hrušky žloutnou a zrají.
edzo manžel, iĝi edzo = edziĝi stát se manželem, oženit se. Mia frato edziĝis antaŭ unu jaro. Můj bratr se oženil před rokem.
Slova igi a iĝi jsou samostatná slovesa: Li igis kudri al si veston. Dal si ušít šaty. Kiam vi iĝis ano de la klubo? Kdy jste se stal členem klubu?
Slovesa s příponami -ig- , -iĝ- nutno často překládat volně: Instruisto skribigis lernantojn dum tuta horo. Učitel zaměstnal žáky psaním po celou hodinu. Mi aniĝis antaŭ du jaroj. Stal jsem se členem (přistoupil jsem za člena) před dvěma lety.
Ekzercoj - Cvičení
-
Přeložte:
Kiam la suno brilas: Když slunce svítí:
la piroj iĝas flavaj, ili flaviĝas;
la ĉerizoj iĝas ruĝaj, ili ruĝiĝas;
la prunoj iĝas bluaj, ili bluiĝas;
la pomoj iĝas maturaj, ili maturiĝas;
la fruktoj iĝas dolĉaj, ili dolĉiĝas;
la homo iĝas bruna, li bruniĝas;
la homo iĝas feliĉa, li feliĉiĝas;
la homo iĝas bonhumora, li bonhumoriĝas;Modelo: hrušky žloutnou (doslovně: stávají se žlutými)
Montri la solvon - Ukázat řešení
Kaŝi la solvon - Skrýt řešení
Slunce dělá švestky modrými, (ony) se stávají modrými = modrají; slunce dělá třešně červenými, (ony) se stávají červenými = červenají, zapalují se; slunce dělá jablka zralými, (ona) se stávají zralými = zrají.
-
Odpovězte na otázky k článku: Kies samklasano estis Mirko? Ĉu li estis malbona knabo? Sed kia li estis? Kion faris la instruisto? Ĉu Joĉjo kaj Blanka havis la ekzercon? Kiu ĝin ne havis? Ĉu li diris al la instruisto la veron? Kion li ŝajnigis? Kion li diris al la instruisto? Kiel li agis? Kiaj estis por Mirko la sekvoj de lia nehonesta ago? Kiel kondutis la instruisto? Kio kolerigis la patron? Ĉu li longe koleris? Kiel kondutis la patro? Kiel finiĝis la malagrabla afero por Mirko? Kia estis la sperto por Mirko? Kion vi opinias, ĉu Mirko pliboniĝos post tiu ĉi utila sperto? Kio ridigis eĉ Mirkon je la fino? Kiun proverbon uzis Mirko?
Montri la solvon - Ukázat řešení
Kaŝi la solvon - Skrýt řešení
Mirko estas samklasano de Joĉjo kaj Blanka. Ne, li ne estis malbona knabo. Sed li estis facilanima. La instruisto kontrolis la taskojn. Jes, Joĉjo kaj Blanka havis la ekzercon. Mirko ĝin ne havis. Li ne diris al la instruisto la veron. Li ŝajnigis, ke li serĉas la kajeron. Li diris al la instruisto, ke li skribis ĝin hieraŭ vespere. Li agis malhoneste. Por Mirko la sekvoj de lia nehonesta ago estis tre malagrablaj. La instruisto kondutis trankvile. La patron kolerigis la noto en la Persona Notlibro. Li ne longe koleris, li baldaŭ trankviliĝis. La patro kondutis saĝe. La malagrabla afero finiĝis por Mirko feliĉe. Por Mirko la sperto estis utila. Mi opinias, ke Mirko pliboniĝos kaj neniam plu agos malhoneste. Je la fino la ŝercoj de Joĉjo kaj Blanka ridigis eĉ Mirkon. Mirko uzis la proverbon: Fino bona, ĉio bona.
